Fındık En Az 15 Lira Olmalı

Karadeniz Bölgesindeki çiftçilerin en önemli gelir kaynaklarından birisi fındık… Bu nedenle de her yıl, fındık fiyatı konusunda bir sürü tartışma yaşanıyor. Ortaya çıkan fiyat da kimseyi memnun etmiyor. Bu durumun en önemli nedenlerinden biri, açıklanan fiyatın beklentilerin altında olması…

Karadeniz’in sahil kesiminde fındık hasadı bugün itibariyle başladı. Hasadın, orta kesimlerde Ağustosun ilk haftası, yüksek kesimlerde ise Ağustos ortalarında başlaması bekleniyor. Kış mevsiminde beklenen yağışın gerçekleşmemesi ve sıcaklıkların yüksek seyretmesi sebebiyle fındık bu yıl erken olgunlaştı. Özellikle sahil kesiminde ve orta kesimde bu yıl rekoltenin düşük olduğu ifade ediliyor.

2018 yılı ürün için fındık hasadı bazı bölgelerde başladı. Ancak fiyat noktasında kafalar hâlâ karışık. Tartışma konuları hiç değişmiyor. Bu yıl da gelenek bozulmamış. Resmi olarak açıklanmasa da Tarım Bakanlığı’na göre rekolte bu yıl 560 bin ton, ihracatçılara göre ise 643 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Rekoltenin az veya fazla olması verilecek fiyatı doğrudan etkiliyor.

Üreticiler yerli fındık işçisine günlük 100 lira yevmiye veriyor. Bunun yanı sıra patoz ücreti ve diğer giderler de var. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden Karadeniz’e gelen mevsimlik fındık işçileri günlük 70 TL yevmiye ile fındık toplamaya başladı. Üreticilerin ise ağırlıklı olarak fındık toplamayı iyi bilen yerli işçileri tercih ettiği, bu işçilere de günlük 95-100 TL yevmiye verdiği biliniyor.

Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) geçtiğimiz sezon Giresun kalite fındığı için 10.50 TL, levant kalite fındık için ise 10 TL fiyat açıklamıştı. TMO’nun yeni sezon fındık fiyatını ise 15 Ağustos’a kadar açıklaması bekleniyor.

Fındık, geçen yıl en son 12 lirayı görmüştü. Oysa beklenti 15 liraydı. Bu yıl da beklenti 15 lira. Hem çiftçi hem de STK’ler bu yönde açıklama yapıyor. Yapılan maliyet hesaplamalarıyla bu rakam ortaya çıkıyor. Üretici geçen yılki filmin tekrarını izlemek istemiyor. Üreticiye göre maliyeti 10 TL’den az olmadığı için alım fiyatı 15 TL’den az olmamak zorunda. Bize göre de 15 liralık beklenti, haklı bir beklentidir. İhracatçı ise deklare etmese de 11.5 TL civarında bir fiyat istiyor.

Hasat sonu itibariyle bahçesinden 2 ton fındık elde etmeyi tahmin eden Hüseyin Bayram, “Bahçeye girdik fakat ilk günden umduğumuz sonucu bulamadık. Hasadımız bereketli olur inşallah. Fındığın maliyeti son yıllarda çok arttı. Bahçe temizliği, ilacı, gübresi, patozlaması, toplaması, harmanlaması zor, maliyetler çok yüksek. Küf hastalığı nedeniyle de mevcut maliyete yeni maliyetler eklendi. Yerli işçi 100 liraya bahçeye giriyor. Mevsimlik işçiler 70 TL’ye topluyor ama yerli işçi kadar verimli değil. Mecburen yerli işçi tercih etmek zorunda kalıyoruz. Bu maliyetle 15 TL’den aşağı fındık fiyatı olmaz.” dedi.

14 Liradan Aşağısı Kurtarmaz

TMO’dan 15 lira fiyat beklediğini belirten üretici Zafer Canlıoğlu ise, “Yakın bahçelerde işçi almadan kendimiz topluyoruz. 100 TL’den aşağı işçi ücreti söylenmiyor. Fiyat 14-15 TL’den aşağı düşmemeli. Maliyet yüksek, gübre fiyatları belli. Yevmiyeci aldığı para kadar ancak fındık toplar. Karadeniz arazisi engebeli. Her şey masraf. 14 TL’den aşağısı kesinlikle kurtarmaz. Fındık minimum 15 lira olmalı.” şeklinde konuştu.

Türkiye’nin dünyada tekel olduğu tarım ürünlerinin başında geliyor fındık. Dünya tüketiminin yüzde 60’ına yakını Türkiye’den yetişiyor. Üretim miktarında lideriz ama politika belirleme de ne yazık ki söz sahibi olamadık. Burada en büyük görev üreticinin kurduğu, ancak bugün varlığı ile yokluğu pek belli olmayan Fiskobirlik’e düşüyor. Fiskobirlik’in etkisini kaybettiği, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin sadece kısıtlı etkisinin olduğu bölgede piyasa yapıcısı bir kurum yok. Bu da tartışmaların ana merkezini oluşturuyor. Aslına bakarsanız Fiskobirlik asıl işi olan fındığa yoğunlaşmalı. Fındıkla uzaktan yakından hiçbir alakası olmayan TMO, fındıktan elini çekmeli. Sözün kısası dünyada fındık konusunda söz sahibi olan bir ülkede, fındık fiyatı beklentileri karşılamalıdır. Fındık fiyatı en az 15 lira olmalı ve üreticinin yüzü bir kez olsun gülmeli çünkü üretici bu fiyatı istemekte haklı. Maliyet 10 TL’den aşağı değil. Ayrıca döviz kuruna bakarsanız; bu yıl 15 lira, 3 dolar civarında. Enflasyon farkı konmasa geçen yıldan daha bile düşük.

Erken Hasat Uyarısı

İl Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından yapılan yazılı açıklamalarda ise, fındığın olgunlaşmadan hasat edilmemesi uyarısı yapılılıyor. Fındıktan ülke ekonomisine yıllık 2-3 milyar dolar döviz girdisi sağlandığı, erken hasadın ciddi ürün kayıplarına neden olduğu ve ürünün kalitesinin bozulma riskiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor.

Öte yandan Karaağaç Muhtarı Mehmet Elmacı, bu yıl üreticilerden peşin para ile fındık alacağını ve fındık piyasasının gidişatına göre en iyi ücreti vermeye çalışacaklarını duyurdu.